⚡ De grote stroomstoring in Spanje: lessen in energie-resistentie

Spanje, Portugal en Zuid-Frankrijk zonder stroom. Wat hebben we ervan geleerd?

Je weet dat het serieus is… als zelfs WhatsApp ermee ophoudt. Op 28 april 2025, iets na half één ’s middags, werd het grootste deel van het Iberisch Schiereiland getroffen door een massale stroomuitval. Het openbare leven in Spanje, Portugal, Andorra en delen van Zuid-Frankrijk kwam abrupt tot stilstand. Wat begon als een onverwachte onderbreking, werd een gedeelde ervaring die onze afhankelijkheid van elektriciteit én van elkaars hulpzin duidelijk maakte.

Maar deze gebeurtenis roept vooral één belangrijke vraag op: zijn we écht voorbereid op een energiecrisis?

Wat veroorzaakte de stroomuitval op 28 april?

Volgens Red Eléctrica Española, de Spaanse netbeheerder, werd om 12:33 uur een plotselinge daling van 15 gigawatt in de stroomvraag gemeten — dat is ongeveer 60% van het normale verbruik. Hierdoor ontstond een ernstig onevenwicht tussen opwekking en consumptie, waardoor Spanje en Portugal automatisch van het Europese elektriciteitsnet werden losgekoppeld.

De exacte oorzaak wordt nog onderzocht, maar voorlopige bevindingen wijzen op:

• Ongewone atmosferische omstandigheden: extreme temperatuurwisselingen die de stabiliteit van hoogspanningslijnen aantastten
• Een mogelijke brand in Zuidwest-Frankrijk, met gevolgen voor belangrijke infrastructuur (nog niet officieel bevestigd)
• Een cyberaanval, in onderzoek door het Spaanse nationale cyberveiligheidsinstituut (INCIBE) – maar uitgesloten door de regering op 29 februari 2025

De stroomvoorziening werd per regio geleidelijk hersteld in de loop van de namiddag. Tegen middernacht was het grootste deel van de bevoorrading terug operationeel. Actuele updates waren beschikbaar via Red Eléctrica Española.

Nationale impact: als alles stilvalt

De stroomuitval veroorzaakte een kettingreactie in heel het land:

• 🚆 Spoorvervoer: metro’s, trams en regionale treinen stilgelegd; vertragingen en annulaties alom
• ✈️ Luchtverkeer: luchthavens functioneerden op noodaggregaten, met vertragingen tot gevolg
• 🚦 Stedelijk verkeer: verkeerslichten vielen uit, wat leidde tot enorme files in steden als Madrid, Barcelona en Valencia
• 📱 Communicatie: mobiele netwerken waren overbelast of vielen uit, en het internet was onstabiel
• 🏥 Zorginstellingen: ziekenhuizen draaiden op generatoren, beperkt tot spoeddiensten
• 🛍️ Winkels: veel zaken sloten vervroegd of schakelden over op manuele verkoop zonder betaalterminals
• 🏧 Banken: geldautomaten werkten niet en transacties werden opgeschort

Costa Blanca: solidariteit en creativiteit in mediterrane stijl

In de provincie Alicante veranderde een levendige lentedag plots in een les in veerkracht:

• Verkeerslichten uit? De wegen werden een test in geduld en hoffelijkheid
• Supermarkten zoals Mercadona, Carrefour en Lidl werden overspoeld door mensen die water, conserven en batterijen insloegen
• Lokale winkels sloten massaal vroeger dan gewoonlijk
• Zonder mobiel bereik leek het even alsof we terug waren in de tijd vóór WhatsApp
• Expats organiseerden buurtnetwerken om info, drinkwater en powerbanks te delen
• Strandbars (chiringuitos) toonden hun vindingrijkheid en kookten op gas, hout of kolen

Zelfs tijdens een crisis weet de mediterrane levensstijl hoopvol en vindingrijk te blijven. Waar zon en gezelschap zijn, ontstaan er altijd oplossingen.

Zorg dat een stroomuitval je niet opnieuw verrast

Onverwachte situaties pak je best aan met een goede voorbereiding. Hier is een praktische gids:

✅ Voor de stroomuitval:

• Zorg dat je mobiele apparaten altijd opgeladen zijn
• Stel een noodpakket samen met:
  • Zaklamp + batterijen of zonne-opladers
  • FM-radio op batterijen
  • Minstens 2L water per persoon per dag
  • Conserven, essentiële medicijnen
  • Belangrijke documenten veilig opgeborgen
  • Powerbanks en wat contant geld
• Spreek met je gezin af wat te doen en waar elkaar te vinden
• Weet waar je hoofdschakelaars voor stroom, gas en water zitten

🔌 Tijdens de stroomuitval:

• Zet je apparaten in energiebesparende modus
• Trek stekkers van gevoelige toestellen uit
• Open koelkast of diepvriezer zo weinig mogelijk
• Gebruik veilige, alternatieve verlichting
• Werk samen met buren: deel info en middelen
• Gebruik geen lift en vermijd onnodige verplaatsingen
• Volg het nieuws via een officiële radiozender

🛠️ Na de stroomuitval:

• Controleer de installatie voor je alles weer aansluit
• Schakel apparaten geleidelijk opnieuw in
• Controleer gekoelde voeding – twijfel? Weg ermee
• Ververs of vul je noodpakket opnieuw aan
• 📸 Maak foto’s van schade of voedselverlies voor de verzekering
• 🧾 Bewaar bonnen en maak meldingen schriftelijk

Een les in energie-resistentie

In 2024 riep EU-Commissievoorzitter Ursula von der Leyen op om in elk Europees huishouden een noodpakket klaar te hebben. De stroompanne van 2025 toont aan: dat was geen paniekzaaierij.

We vertrouwen op onze infrastructuur, maar zulke incidenten bewijzen het belang van zelfredzaamheid, burenhulp en kalmte. De Spaanse overheid herstelde het merendeel van de stroomvoorziening nog vóór middernacht — knap werk. Maar er blijven aandachtspunten: betere preventie, communicatie en paraatheid.

Met voorbereiding, samenwerking en een vleugje optimisme wordt zelfs een blackout een gedeelde herinnering onder de sterren.

❓ Veelgestelde vragen (FAQ)